|
LENENGO EKITALDIA Bi bizitza ta ganbarabiko errota zar baten irudia. Ikusleen urrez-aurre, matzar baten orriak, untz ostoaz nastuta, etxe ormak estalita dauzka. Zabarki egindako errota kurpil bat agertzen da alde onetatik. Errekaren beste aldetik errolatara, zuaitz enborrez egindako zubi batek bide egiten du. Zubitxoa, errotako koska ausi batzuetan josita, olezko arranpan antzokiraño jesten da. Erreka aldetik, urrutiko zelai osoa ikuskizun. Mendi arro urdiñean, zerua estaltzen. Errota alboan, bere ezkerretara, errotaria bizi dan etxetxo zuri alai bat zutitzen da. Aurreneko mallan ezkarretara, arrizko orma motz batean langa bat. Bere ontatik, urrutian, piko artean, erdi ezkutuan ikusten dan etxe bateko baratzarako bidea. Orma au, etxea ingururatu balu bezela agertzen da eta etxetxo zuriakin bidetxigor baten antzera. Burni-ola zar baten orma ausiak eskubitara. Lenengo mallan, zuaitzez apaindutako zelai bat. Intxaurrondo baten oñetan, arrizko exerlekua. Errota alboko etxea, enparantzatxoa ta ezkerreko burni-ola zarra, zuaitz onen itzal ederrakin atsegintzen dira. Ezkerreko bidetik burni-olara, ta ibai aldetik, beste bidetxigorrak. Udaberriko egun eder baten illunabarra. Ekitaldi au amaitu arte illuntzen dijoa. LENENGO AGERRALDIA Txanton, arrizko alkian jarrita, ABESTEN TXANTON: Zozo beltz eta zar bati, baso egalean, txindorrak dasaio arroen antzean: «Zertarako dek, adiskide, moko luzea ik?» Eta zozo izekari, zarrak, txindorrari erantzuten dio: «Abesle txarrari, i antzekoari, izeka, txitu beti nai aña jotzeko.» Eta txindortxua, alai ta arroxkua, zugatza gañean pio ta pirripio dagoan artean, zozo biurriak, sasi eskutuan irri eta par egiñaz onla esan zuan: (Txanton'ek zozuen antzera txistu egiten du. Aurtxoak, gurdien konpontzea bezin gogoki entzuten dute abestia) ITZEGIÑAZ TXANTON: Tira, ibilli arin! (Aurtxoei gurdia emanik jeikitzen da) Alde, alde emendik! Goizetik gaberaño aspertzen nazute-ta. BIXENTE: (Todor'i) Tira, i. Gurdia eratua zeok! TXANTON: (Bixente gurdian exeri ta Todor ta Joxepatxo ibiltzera dijoazela ikusirik, geiegizko amurruakin) Baña, zer arrano da au! Alde emendik, kankallu!, Lotsik ez ta bearrik ez! TODOR: Utzi zaioxu, aitona. TXANTON: (Bixente'ri) Aldegiteko esan dit! (Bixente gurditik irtetzen da) Zu, Joxepatxo, jarri gurdian ta... tira zuek! BIXENTE: Eta itzaia? TXANTON: Itzaia? Neroni jarriko nauk. Eta ez dik ain erreza izan bear. Zekorrekin beintzat ez nauk egundo itzai ibilli. (Itzaien antzera) Aida! Aida Gorri! (Aurrak bere gurdiakin atzetik dirala aldegiten dute). Ja, ja, ja! (Barrenen algarak amaitzen). (Erromerira dijoazen nekazarien abestia barrenen asten da ta, andik laster, gizon emakumeak azaltzen dira. Jaietako janzkiakin apainduta, salletan sakabanatuaz. Albokari bat eta panderetakiko bi neska aurretik) ABESBATZAK Guazen ara Guazen ara! Eguzkia alai dago zeru urdin ederrean, jolastu nai dualako gaur gurekin batean. Etorri eusko anaiak jolas alai ontara, danbolin soñuak deitzen digu beregana (Abestien ots alaiak entzunik, Presen ta Manu beren etxeetatik irtetzen dira. Presen nekazari sail butera urbiltzen da. Orduan, Manu bere etxean sarturik, Mirentxu eskutik dakarrela bereala azaltzen da) Nekazarien jaia auxen degu benetan, dantza ta abestu zagun gaurko egun onetan. Lagun onak, aurrera! euskia dago alai, txistu soñuaz, dantzan egin dezagun jai. Lagun onak, aurrera. Egin dezagun danok jai. Bai alai! Eguzkia alai dago zeru urdin ederrean, jolastu nai dulako gaur gurekin batean gaur gurekin batean batean Aurrera! MIRENTXU: Uztazu, nekazari, zure arazoa, zure arazoa. Egun aundia da gaur da egun gozoa da egun gozoa. Astuizu gaurkoz lana eta astiro eta astiro, artsaldean, nai bozu, zoaz berriro. Gaur ikusiko dezu maitasun bat ernetzen. PRESEN: (Abestaldeari) Eldu'zu, nekazari! MIRENTXU: Ez aztu una etortzez. PRESEN: Ez da iñor aztuko. MIRENTXU: Pozik joango nitzake! PRESEN: Ni zurekin joango naiz. MIRENTXU: Espaz bete nazute! PRESEN: Atoz, Mirentxu, zu ere. MIRENTXU: Jai aundia degu gaur. PRESEN: Danok dantza gaitezen. ABESTALDEAK (Presen ta Mirentxu'ren jarduna bitartean) Gaozen goazen, lugiñak Goazen ara, goazen, bai, goazen, Uztazu nekazari, zure arazoa, zure arazoa. (Batzuek) Egun aundia da gaur da egun gozoa, da egun gozoa. (Besteak) Goazen danok bertara, dantzara. (Guziek) Dantzara Dantzara! MIRENTXU: Ene Presen maite, zurekin nua, PRESEN: Orla nai zaitut, Mirentxu, alai ta kementsua. ABESBATZAK Lagun onak, aurrera! Alai dago eguzkia eta ozte guztia, txistu otsez, dantzan dabil an pozez. Dantzan dabil an pozez. Guazen ara, guazen ara! (Mirentxu ta Presen abeslariekin irtetzen dira). IRUGARREN AGERRALDIA Manu ta Ermunda. ITZEGIÑAZ MANU: (Bere alaba izkutatu dan lekura begira) Mirentxu au! Ez dakit, zer atera bear degun! Beti goibel, jateko gogorik ez...! Arranoa, neska gaztea danik ere ematen al du, ba? Bere ama ere orrelakoxea zan, bai. (Eskuan damakin aizkorakin egur bat ezpaltzen asten da) Erromerian zertxobait alaituko ba'litz! ERMUNDA: (Konpontzen ari dan errotako kalaka eskuan duala agertzen da) Erromeri zale guziak joan al dira? MANU: (Lanari eutsiaz) Ortikantxe aldegin dute. ERMUNDA: Eta Mirentxu? MANU: Aiekin joan da. ERMUNDA: Egitan, osaba? MANU: Egitan, Presen'ek gogoa berotu dio ta... Zoaz zu ere. ERMUNDA: Bai, baña, ni joanda zeñek konpondu bear du errotako kalaka au? MANU: Neronek. Ori egiteko lain ez ote naiz ba? Alde, alde! Joan ta jolastu ongi. Presen'ek kontu egiñaz, Mirentxu an dago. Kontu egiozu zuk ere. ERMUNDA: An nua ba! (Kalaka eskuan duela sartzen da errotan ta andik laxter, txamarra jantziaz irtetzen da). MANU: Au beintzat... ondo mutil langillea atera zaigu! ERMUNDA: (Joaterakoan) Mirentxu alai joan al da? MANU: Dantzan egin nai zuan ta... Baña ez dedilla geiegi nekatu. ERMUNDA: Ez, ez. Egon lasai. Gero arte, osaba. (Len abeslariak eskutatutako tokitik iretzen da. Manu aizkora utzita etxeratzera dijoanean, Txanton'en abotsak geldi arazten du. Ermunda irten baño lentxeo, ezkerreko aldetik azaldua zan). LAUGARREN AGERRALDIA Manu ta Txanton. TXANTON: Semea ere erromerira al dijoakizu, Manu? MANU: Illoba. TXANTON: Oraindik bai; baña laxter... MANU: Eztakit zer esan nai dezun orrekin, Txanton. TXANTON: Atzo zure alaba ta Ermunda alkarrekin ikusi nituan ta... MANU: Ori eguneroko ogia degu. Biak etxe batean azi, etxe batean bizi... (Parregiñaz) Besteren semeak azi bear dituana, ez zera zu bakarrik, Txanton. Bat beintzat neronek ere ementxe daukat. TXANTON: Mutil langillea ezpada ba orixe...! MANU: Bai, ez da alperra. Etxea ta lur auek ongi maiteak ditu Ermunda'k. TXANTON: Ta errotatik joaten utzi? Ez nik beintzat! MANU: Ori bere gain gelditzen da..., Ara: errota onek, Jainkoari eskerrak, ura ta lana beti izan oi ditu. Eta errota orretan neska ezkongai bat dagola, Ermunda'k eta itxu batek ere ikusi lezake. Gañontzakoa... or konpon! TXANTON: Bai, bai; baña biak ere ez daude sasoi txarrean ta Mirentxu, arranoa, ez da nolanaiko emaztegaia. MANU: (Jolasean) Ez aldezu naiko orain berakin ezkondu... Zu bezelako bertsolari zarrak ez ditu begi onez ikusten. TXANTON: Zaude ixili, gizona! Ni aiengatik ari naiz. Lorerik ederrenak maiatzean arkitzen dira. Ta ezkontzeko garaia eltzen danean, txorakeritan ibiltzea ez da egoki. MANU: Egia diozu. Ermunda'ri atzo bertan, gai orretzaz itzegin nion. Nik alabatxoa ezkontzeko daukat. Ori ezin ukatu. Ta alkarrekin konpontzen ba-dira, obe. Zergatik ez, ba? Ezpadira konpontzen berriz, bakoitzak nai duana egin dezala ta, kito! TXANTON: (Parrez) Konponduko dira, bai, ta laxter gañera. MANU: Ez ba jakin! Mirentxu ezezik beste neska ezkongaiak ere ba-daude auzoan... Urrutira gabe, zure illobaren alaba ere or dabil... TXANTON: Zein? Presen? Azer kaxkariña! Orrek dantza izan ezkeroz. Gaztea bai da... MANU: Mirentxu ere ala da; baña... TXANTON: Zure antzekoa bai da. Zu beñere gazte izan al zera? MANU: (Benetan) Egia diozu. Agian, egundo ez. ABESTUAZ TXANTON: Ba, ni, begira. Berriro gaztedia dakust Zer dan al dakizu zuk? Gaztedia da emaitza zerukoitia. Erruki ondatzen duna ain zoruna! Bañan iraun-araziz poztasuna, betiko gaztetasunean damaki osasuna. MANU: Gaztedia, joanean, da betiko iges. TXANTON: Artezia gordetzia alaitasunez. MANU: Dakizkit gazte baten bertso ederrak. TXANTON: Ta nik olerkari zar batek eskontzean ziona: «Bizirik dagon zuaitza, naiz izan urtetsua, orriz ta lorez betiko daukazu apaindua daukazu apaindua! Bere adartxoetan dabil txoritxua poztasunez itxutua.» TXANTON: Ta olerkari gazteak erantzun: «Alaitasunaren billa dabil txori gaixua eta zuaitz zar gañean arkitu du lekua arkitu du lekua! Ikazkiñaren beldurrez da txoritxua zalantzarekin mindua. TXANTON: Ni ote naiz ikazkiñen mendetakoa? MANU: Zu ez, noski, beti gordin izandakoa. TXANTON: Ez aztu, ba, esandako ikaskizuna. Ta zure indarrak makaltzean jarrai Txanton bidean jarrai Txanton bidean! (Txanton algaraz utzirik, BOSTGARREN AGERRALDIA Txanton ta Presen. (Manu irten baño lentxeago, TXANTON: Presen! Garai ontan etxera? (Presen ixil ta geldi) Presen, zuk negar egin dezu! Zer dezu? PRESEN: Ezerez. TXANTON: Nola, ezerez? Gaixo al zaude? PRESEN: Ez, aitona, ez. TXANTON: Egia diozu. Gorputzeko miñak ez dizu berealakoan negar egiñaziko. (Presen bideari jarraitzeko asmoan asten da) Baña orrenbestez joaten ez dizut utziko. Ia, begira arpegira neri! parregin zazu ba, emakume! (Presen'ek negarrari ekiten dio) Ene! Ez dezu aitona askorik maite! ABESTUAZ TXANTON: Zure arpegi alaia beti parrez ikusi oi det eta orain negarrez! Nolatan leike, Presen kutuna, orrela altzea zure zoriona? Maitemin al zera? Gaixorik zaude? Biotzen barruan iturri oñaze? Esaidazu laixter zergaiti latza, ene maitetxo, zergaitia esan ba. PRESEN: Ezerez, aitona ez det nik ezer TXANTON: Begitan malkoak zaizkizu ager. Zure ezpañekin ukatu-arren, negarra zotinka dezu barrenen. PRESEN: Ene, aitajauna, Bai! Nola ukatu? Neke ta oñazeak naute ikutu. Lillur urdiñak, zoragarrizko ametsez, betiko galdu ditut; Utzi negarrez! TXANTON: Bai; nola ukatu zure miña. Bañan bere on ordaña utzizu nere gain. Ateekabez ba'dezu biotza asetzeko lain negar egizu! Negar usotxoa nere besoetan nik ere negarra degit benetan. PRESEN: Aitatxo maite nagon benetan! TXANTON: Lasaitu zaitez, Presen. Norbaitek ikusita ere... Ixo, Presen, zure malkoak min ematen didate-ta. Alare ez al didazu esan bear...? PRESEN: Etxera nua. Zuk bakarrik ikusi dezu nere negarra. Nere atsekabeak aundiak ba-dira ere ez ditu iñork jakin bear. Legortu da nere malko iturria! TXANTON: Ez da egia. Zure nekeak ez dira il. Eta lagunen aurreak ezin gordeko dezu. PRESEN: Bañan, aitona! Egitan zala uste al zendun? (Parrez) Ez da buruaustetako garaia! Txantxetan ari nitzan-da! Jaialdia gaur degu-ta. TXANTON: Txantxetan diozu? (Ezin sinisturik) PRESEN: Bai ba! Presen'i egundo ezer txarrik gerta al lezaioke ba...? Atsekabeak nik? (Benetan berriro) Ni negarrez...? TXANTON: Presen! PRESEN: Ni beti alaia izandu naiz ta... Ni beti alai... (Negarrez burni-olara sartzen da). TXANTON: (Oldozti, Presen dijoan tokira begira) Ederki zeok! Au det au! (Errotan sartzen da. Antzezlekua utsik. Barrendik, Mirentxu ta Ermunda'ren abesti-otsa gero ta alderago entzuten da). SEIGARREN AGERRALDIA Mirentxu ta Ermunda. ABESTUAZ Udaberri pozkilleak euskiaren indarrez, mendi zelaiak jazten ditu lili apañez. Bañan illunabarrean, txoriak negar antzean, txio-txioka agurtzen dute abost itunez, maitasunean. (Mirentxu ta Ermunda zubitxotik azaltzen dira. MIRENTXU: Egun batez amets egin nuan alkarrekin giñala ezkondu. Arrezkeroztik ezin dizut nik ansia lez begiratu ERMUNDA: Zoriona det zure alboan, larrosa zuri, amets zoro! Neure Mirentxu aingerutarra zuretzat bakarrik nazu osoro. Argi berri dizdikor bat piztu zaigu biotzean, aurtzarako maitasuna ilda au jaiotzean. Maitasun kutsuge, eztia, biotzeko lurrun gozoa, jaiotze garbiko gogamen, maite uts, egiti, zintzoa. Goizeko izarrarekin eguzki osoa! MIRENTXU: Egundo amai gabeko gozotasunak, oraintxen ase dizkit zure erantzunak. Ta zelai apañak, zeru urdiñak, goxoki, gaur dirate mintzo! Bizia opatzen det zorionean. Bizi! bizi!, zurekin batean gaur onetsitako maitasun batean! ERMUNDA: Biotzeko esnatze berri onetan nerea lagun bene-benetan. Atortzu! Nere bizia dezu Miren! Zoriona emen. Bizi! bizi! A! Udaberri pozkilleak eguzkiaren indarrez, mendi zelaiak jazten ditu lili apañez. MIRENTXU: Bañan illunabarrean, txoriak negar antzean, txio-txioka agurtzen dute abots itunez, maitasunean. MIRENTXU: Bai; maitasunean. ERMUNDA: Bai; maitasunean. ITZEGIÑAZ MIRENTXU: Gizonen esanak, bai atsegiñak; baña, beti egia esaten al dezute? ERMUNDA: (Nasturik) Ez. Gaur ezin esan det egi osoa. Zein gogokoa zaitudan esateko, itzik ez bai det arkitzen. (Laztunduaz) Mirentxu! MIRENTXU: (Maiteki) Ermunda! (Zuaitzen oñetara iritxi dira. ZAZPIGARREN AGERRALDIA Lengoak, Txanton ta Manu. TXANTON: (Gazteak ikusita) Ja! ja! ja! Ikusten, Manu? Ikusten, zein azkar alkar aditu duten? Laxter Errotatxiki'n eztaiak ditugu! Ala bear ere! (Mirentxu, lotsati, zutitzen da. Txanton'ek deadarka:) Bixente! Joxepatxo! (Manu'ri sorbaldan joaz) Laxter zera zu ere, ni bezela, neska mutiko biurrien atzetik (Ezkera eskubira begiratuaz) Baña nun arrano sartu ote dira demontre oiek? (Deadarrez) Bixente! A!... Ara non dauden! ABESTUAZ TXANTON: Sagar ondoen adar-pean dagozte gurdiakin. Txoriak lez dira umeak beren oldozmenakin. Egak dituzte gogaian, biotzak errukabe, biotzak errukabe! Neke ta gaitzak geruago egingo dabe lurreko miñaren jabe. Ja! jal ja! ja! Bixente! Todor! Ja! ja! ja! ja! (Ezkerreko aldetik lasterka joaten da) ZORTZIGARREN AGERRALDIA Mirentxu, Ermunda ta Manu. ABESTUAZ MIRENTXU: (Manu'ri) Soma gaituzu, aita. ERMUNDA: Soma gaitu. Azketsi! MANU: Nere baitan semetxoak zaituztet nik onetsi. Pozkor neurgea dagit barruan maitasun ori somatzean. Jaunak otoitzak entzun ditu nere biotzean. Beti semetzat euki ba'zaitut, gaurtik aurrera zu etxe onetan seme bat zera ben-benetan. Onetsitzen zaituztet biak zeruetako zorionean. Ez da neretzat saririk orain daukatan lakorik. (Eskuaz malkoak legortu ondoren ERESIARI DAGOKION ERAN MINTZATUAZ MIRENTXU: Aitatxo...! MANU: (Ermunda'ri) Mirentxu'ren ama, Agate Deuna egunean ezkondu zan... ERMUNDA: Zure agindua betetzeko gertu naiz. MANU: Ez al dezute berriro zelaira joan bear? MIRENTXU: (Eztulka) Ez. Nekatua arkitzen naiz. MANU: Zure osasunari, gaurtik aurrera, geiago kontu egin bear diozu. MIRENTXU: (Arretarik gabe). Ez det ezer. (Mirentxu, Manu'kin errota alboko etxeruntz abiatzen da) ERMUNDA: (Manu'ri) Eta errotako kalaka? MANU: Konponduta daukazu. (Errota erakutsiaz) Or, barrenen, guzia gertu dago. ERMUNDA: Abereentzat argi-belarra ebakitzera noa, orduan. MIRENTXU: (Irriparrez Ermunda'ri) Azkar etortzekotan? ERMUNDA: Berealaxe. (Errotan sartu ta ikusleen aurrean itai ta saski bat artzen ditu). MIRENTXU: (Etxetxoaren atetik, Ermunda'ren irteera zaituaz) Ermunda, Kortaberri'tik igarotzerakoan eskaiozu nere izenean, lora sorta bat. MANU: (Parregiñaz) Gizon gaia arkitu duala, auzo guzian adierazi nai du, dauaneko. (Etxean sartzen da.) MIRENTXU: A! Eta larrosa zuri ta krabelin gorririk gabe ez etorri gero... MIRENTXU: Ederki. (Mirentxu'k etxetxoan sartu baño len, Ermunda'ri BEDERATZIGARREN AGERRALDIA Ermunda ta Presen. ABESTUAZ ERMUNDA: O! Bai! Maltzur likits bat ni ez naiz besterik, atzipetutzen det gezurrez beterik. Nolaz aztutzen ditut gaurko egun ontan izandako onurak. (Presen burni-olatik irtetzen da. Bere oñen otsa entzunda, Ermunda biratuaz). Presen! PRESEN: (Arrokeriz) Presen, bai. Jakin det zure otsokeria. Laxter Errotatxiki'n zera nagusia. Ala zebiltzan dollorkerizko itzez andereño gaixo bat atzipetzen ni lez. Azpi-suge petrala! Zure salkeriak etzitun irabazi min-malko neriak. ERMUNDA: Ez dakizu barruan daukaten gudua. Maitemiñez iltzea ote det adua? Miren maite detala errukiz ba'diot, Presen, zu bakarrikan egitan maite dot. PRESEN: Ez! Ez! Gezurra beti! (Iges egiñaz) ERMUNDA: Presen! (Maitati) PRESEN: Ixo, gezur! Ezin det geiago maitasun itzik sinistu ERMUNDA: Barka zaidazu, Presen. Bañan oraindikan entzuidazu itz bat... PRESEN: Ez! ERMUNDA: ...barrutikan utsegiten duana azkets eskatuaz. Errukitu garaiz. Beti biotz osoaz zurea naiz! (Indarrez bereganatu nai du) PRESEN: Ez! ez! Utzi! Azke! Zuretzat beñerez. (Ermunda'k uzten dio) Beretzat lora billa etzaitez nekatu. Ara nereak emen eman zaizkiozu! (Presen'ek bular gañean dauzkan loreak kendu AMARGARREN AGERRALDIA Presen ta Txanton. (Atzeneko au, ezkerreko bigarren irteeratik, TXANTON: (Erdi negarrez) Presen! Nere Presen! PRESEN: (Txanton'en besoetara joanik) Aitona! Aitonatxo! (Besarkada maitati batean gelditzen dira. Urrutira, erromeritik datozen nekazarien eresi-abotsa entzuten da. Eresi ori ari dan artean itzegiñez) Zoritxarra nere gain! BARRENDIK ABESTEKOA Illunabarra dator mendiaren gañera, gure jaia amaitu da goazen danok etxera. Goazen, goazen lagunak itzala degu bertan; ilunak deitzen digu abitzeko benetan. Abesti atsegiñen oiartzun alaiakin erreka, zelai, dabiltz mintzatzen gurekin. Oraindikan basoan entzun da ixillean lugiñak abestua etxeko bidean. Goazen, goazen, etxera, goazen, goazen etxera. Illunabarra dator mendiaren gañera, gure jaia amaitu da goazen danok etxera Goazen, goazen, lagunak itzala degu bertan, illunak deitzen digu abitzeko benetan. Abitzeko benetan. Goazen, goazen. (Aurreko au guzia barrendik abesten ari diran bitartean, TXANTON: Orain ikusten det zure miñen zergaitia. Nere begiz ikusi ez ba'nu ez nuan egundo sinistuko. Ermunda maite dezula zergatik ez didazu esan? Neroni ere, ezjakiñean, Mirentxu'ren ezkontzarekin zoraturik negon. Baña ezazu negarrik egin! PRESEN: Ez nago negarrez, aitona. Naita ere ezingo nuke... TXANTON: Goazen, goazen etxera. PRESEN: Baña... aitona... nik Mirentxu'ri zorionak eman nai dizkiot. Begira, begira zein alai datorren. Pozaz, etxe barruan ezin egon da... TXANTON: Etzazula zure burua geiago mindu. AMAIKAGARREN AGERRALDIA Lengoak eta Mirentxu. PRESEN: (Mirentxu'ren bidera irtenaz) Erromeritik ain azkar nola etorri zera? MIRENTXU: (Poza dariola) Ba... Ai ene, gauz bat ba'zeñekizu? Zuri esan zaiduzuket! PRESEN: (Arretik gabe) Gauza onen bat, noski. MIRENTXU: Ez dezula asmatzen? (Parrez Presen'gana urreratzen da, baño bere aurpegi lañotua ikusiaz itundurik) Baña, ezbearren bat al dezu? PRESEN: (Itun ta gogor) Ludi untan gauz asko dira par egiñazten dutenak... ta baita negar egiñazten dutenak ere. (Txanton ezkerreko aldetik joaten da). MIRENTXU: (Maiteki) Ni ain alai arkitzen naizen une onetan, zergatik zaude zu itun? Ez aldakizu, Presen? Ezkontzera noa! (Eztulak erasotzen dio. Bi eskuaz burua estuturik, baratzako orma ondoan jartzen da. Gero, izketari jarraitzen dio; baña beti agiriko indarrez) Beti maiteko naula zin egin dit. Ta nere amets guzia orixe izan! PRESEN: Ermunda izango da, noski? (Barruko miña gordeaz) Beraz, ezkontzen zera? Ederki, Mirentxu, ederki. (Bat-batean amorruz) Ta bai al dakizu ni... (Mirentxu'k, musu-zapia aora daramala ikusirik, ixiltzen da). MIRENTXU: Ai, Presen! PRESEN: (Izututa) Mirentxu! MIRENTXU: (Musu-zapia erakutsiaz) Ez izutu, txoro, ez da ezer. Beste bi alditan ere izandu det. Au ez da ezer. Baña Jaungoikoagatik, ezaiozula nere aitari esan. Ixil gordeka nabillela ba'leki errietan emango lirake-ta. PRESEN: (Errukituaz) Mirentxu gaxoa! (Gerritik eltzen dio). MIRENTXU: Au ez da ezer. (Kementsu. Ezpañak zapiaz garbituaz) Ikusten? Joan da! (Ermunda, bizkarrean saskia duala, azaldurik, Mirentxu ta Presen alkarrekin ikusita arriturik gelditzen da). AMABIGARREN AGERRALDIA Lengoak, Ermunda ta atzen-aldera Txanton. MIRENTXU: (Ikusitakoan) Ermunda! Ermunda! Loreak ekarri al dizkidazu? PRESEN: (Ermunda'gana aurreratuaz ta gorrotorik gabe) Ermunda, badakit ezkontzen zeratela. Aingeru bat daramazu emaztetzat. Ez dezu ainbeste irabazi. Zoriona opatzen dizuet! ERMUNDA: (Saskia lurrean utzita lore batzuk atereaz) Ona emen loreak. MIRENTXU: (Artuaz) Zein ederrak diran, Ermunda. Tori, Presen, erdiak zuretzat. Zuk ere laxter arkituko dezu zoriona beteko dizun gizon gazteren bat. (Presen'ek loreak artzen ditu). PRESEN: (Maitasunez) Eskarrikasko, Mirentxu! (Errotako arria ibiltzen asten danean, Manu'ren abotsa barrendik) ABESTUAZ MANU: Abil biraz, kurpil zarra, errotako abeslari! Abestu egiok, arin, eure etxe maiteari! Bikoitz gaztea dator i lantzera berri. Maitasunen indarrez, errota zar, ibil adi! MIRENTXU: (Manu'ren abestia bitartean) Gure aita bai alai dagola gaur! Goazen, Ermunda. Agur, Presen! (Ermunda'k arriturik Presen'i begiaz galdeerazko kiñu antzera). PRESEN: (Gentza itxuran besoa jasoaz) Agur! Zoriona bedi zuekin! (Ermunda ta Mirentxu errotara abiatzen dira. Presen aiei begira gelditzen da. Txanton'ek, baratza ingurutik, atzeneko gertaerak ikusi ditu ta, galdezka itxuran, Presen'gana urreratzen da) Mirentxu gajoa! Ni baño zorigaitzagokoa bera! ZAPIA |
